Qızılbaşların Əbu Hənifənin məzarını dağıtmaları

«... kəmüklərini çıqarup  yaqmış ...»

1510-cu ilə aid bir Osmanlı bəlgəsi

1. Xıtay canibindən Bursaya üç kişi gəldi ikisi Xıtaydan biri Heridən işbu məstur olan

2. xabərlər bunlardan şaye oldı

3. Burunduq Xan ki Türkistan bəgidür və Yunus Xan oğlı Sultan Mansur ki Moğol xanıdur

4. işitmişlər ki Qızılbaş İmam-i Azam rahmətü-llah aləyhi hazrətinüň kəmüklərini çıqarup

5. yaqmış bu zikr olan iki xan ləşkər cəm edüp və Şaybək Xana elçi göndərüp

6. aytmışlar ki Qızılbaşuň haqqından gəl biz daxi saňa ləşkər verəlüm yoq dersəň

7. bizə yol ver varalum biz anuň haqqından gələlüm demişlər Şaybək Xan oğlı

8. Timür Xan ki Səmərqand bəgidür bu xabərdən hilə aňlayup bizüm məmləkətimizi al ilə almaq istərlər

9. deyü təhəvvür edüp varup Burunduq Xan ilə savaş edüp Burunduq Xan Timür Xanı sımış

10. Timür Xan qaçıp Səmərqanda gəlmiş Şaybək Xan Timür Xanuň Burunduq Xan ilə savaşın

11. işidicək niçün cəng etdüň deyü tutup habs eyləyüp öldürmək istəmiş

12. Burunduq Xan bu qaziyyəyi işidicək elçi göndərüp dilək edüp Timür Xanı

13. qurtarmış

14. badəhu tədbir eyləmişlər ki Şaybək Xan Səmərqand canibinə mütəvəccih ola ta ki Qızılbaş Xorasan vilayətini

15. xali bulup gələ bu xanlar daxi ittifaq ilə Qızılbaşuň üzərinə hücum eyləyələr bu ittifaq üzərə

16. Şaybək Xan Səmərqand canibinə mütəvəccih olmış Mirza Ömər Şeyx oğlı Babur Mirza ki

17. Kabul bəgidür Xorasan vilayətini xali qıldı deyü Qızılbaşa xabər göndərür Qızılbaş daxi

18. Xorasan vilayətinə mütəvəccih olup şaban ayında Məşhəd şəhrinə varmış yinə şaban ayında

19. Qızılbaş Xorasana vardı deyü Təbrizdən xabər gəlmiş

20. badəhu Fağfur-i Xıtay ki Taymi Xandur kəndü ixtiyarı ilə müslüman olup Səmərqand ilə Xıtayuň

21. ma-bəyinində olan kafirlər ki Qılmaqdur fəth eyləmiş və bu Xıtay xanınuň

22. müslüman olduğı xabəri Səmərqandda hadd-i təvatürə yetişmiş

İmam-i Əzəm deyilən Əbu Hənifədir, Hənəfiliyin qurucusu. Bu hadisələr baş verdiyi çağlarda Azərbaycandakı Türklər əsasən Hənəfi (həmçinin Şafii) məzhəbində idilər. Şah İsmayıl 1508-ci ildə Əbu Hənifənin məzarını dağıtdırmışdı.

Burunduq Xan Qazaq xanıdır. Şaybək Xan deyilən Özbək Şeybani Xandır.

______________________________________________________________

Jean-Louis Bacqué-Grammont — Les événements d'Asie centrale en 1510 d'après un document ottoman (1971)